Listeria monocytonenes infection
เป็นเชื้อแบคทีเรียที่พบในดินและในผักที่เน่าเสีย
ติดต่อผ่านการกิน การติดเชื้อรุนแรงพบในคนที่มีปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ หญิงตั้งครรภ์
โดยเฉพาะในไตรมาสที่ 3 ส่วนในคนที่ไม่ได้ตั้งครรภ์จะพบในคนที่ใช้ยาสเตียรอยด์หรือใช้ยากดภูมิคุ้มกันอื่นๆ
การติดเชื้อที่พบมักพบเป็นแบบประปรายโดยหาสาเหตุไม่พบ
แต่เชื่อว่าเกิดจากการกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อ ซึ่งเชื้อสามารถอยู่รอดและขยายตัวได้แม้ในตู้เย็น
อาหารที่เสี่ยงต่อ listeria เช่น ผัก/ผลไม้ดิบ (ควรล้างเปลือกผ่านน้ำประปา
แม้ว่าจะปอกเปลือกทีหลัง) เนื้อสัตว์แปรรูป/พร้อมกินที่ผ่านการอุ่นอย่างไม่เหมาะสม (ควรให้ความร้อนถึงอุณหภูมิภายในที่
74oC) นมดิบหรือผลิตภัณฑ์จากนมดิบ
อาหารทะเลรมควันแช่เย็น
อาการ
คนที่ไม่ได้ตั้งครรภ์ จะมาด้วย AGE, bacteremia, หรือ CNS
infection
- การติดเชื้อในทางเดินอาหาร เมื่อได้รับเชื้อปริมาณมากจากอาหารจะมีระยะฟักตัวประมาณ
24 ชม. (6 ชม. - 10 วัน) มีอาการไข้
ถ่ายเหลว คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหัว ปวดตามข้อ/กล้ามเนื้อ
มักเป็นไม่เกิน 2 วัน การวินิจฉัยทำได้ยาก เพราะ stool
C/S มีความไวต่ำต่อเชื้อ แต่ควรตรวจ stool studies เพราะช่วยให้พบเชื้อที่เป็นสาเหตุชนิดอื่น และควรทำ H/C ร่วมด้วยในคนที่มีไข้หรือมีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- การติดเชื้อในกระแสเลือด มีระยะฟักตัวเฉลี่ย
11 วัน (ไม่เกิน 28 วัน) พบในคนสูงอายุหรือมีปัญหาภูมิคุ้มกัน อัตราการเสียชีวิต
45% มาด้วยไข้หนาวสั่น ซึ่ง 1/4
จะมีท้องเสียนำมาก่อน วินิจฉัยได้จากผล H/C
- การติดเชื้อในระบบประสาทส่วนกลาง
ร่วมกับ bacteremia ที่พบบ่อยสุด คือ meningoencephalitis
มาด้วยไข้และสับสน อาจจะถึงโคม่า อาจตรวจไม่พบ meningeal
irritation ให้ทำ LP ส่ง CSF analysis,
culture, PCR และทำ MRI brain with contrast
หญิงตั้งครรภ์ พบอุบัติการณ์มากกว่าคนทั่วไป
10 เท่า มักตั้งครรภ์ไตรมาสที่สาม
- ถ้ามีประวัติสัมผัส listeria
และมีไข้โดยไม่มีสาเหตุอื่น ให้ทำ H/C, stool studies เพื่อหาสาเหตุอื่น, และให้ empiric ATB แต่ถ้าไม่มีอาการ ให้กลับไปสังเกตอาการช่วง 2 เดือนแรก
ทารกแรกคลอด มักมีอาการรุนแรง
ถ้าติดเชื้อในครรภ์มักจะเสียชีวิตในครรภ์ (granulomatosis infantiseptica เป็น disseminated abscess/granulomas)
ถ้าติดเชื้อช่วงสัปดาห์แรกหลังเกิดจะมาด้วย sepsis มักเป็นเด็กทารกที่คลอดก่อนกำหนด
และถ้าติดเชื้อหลังอายุ 1 สัปดาห์ มักเป็น meningitis
การรักษา
- CNS หรือ bloodstream
infection ให้ IV ampicillin +
gentamicin โดย CNS infection ให้ ampicillin
3-4 สัปดาห์ (4-8 สัปดาห์ใน immunocompromise)
และ bacteremia จะให้ ampicillin >
2 สัปดาห์ (3-6 สัปดาห์ใน immunocompromise) สำหรับ gentamicin จะให้จนอาการดีขึ้น (7-14
วัน ยกเว้นตอบสนองช้าจะให้นานได้ถึง 3 สัปดาห์) ถ้าใช้ gentamicin ไม่ได้ให้ add IV TMP-SPX แทน ในรายที่ใช้ยากดภูมิคุ้มกันแนะนำให้หยุดหรือลดขนาดยาลง
- AGE
จะให้ ATB เฉพาะในคนอายุ > 65 ปี หรือเป็น immunocompromise แนะนำ amoxicillin
500 mg PO TID x 7 วัน
- หญิงตั้งครรภ์
- สัมผัสเชื้อ + ไข้ >
38.1oC + มีอาการอื่น (N/V, diarrhea, abdominal
pain, myalgia, back pain) ให้ IV ampicillin 2 g IV q 4 h x
14 วัน แต่ถ้า H/C negative ให้เป็น amoxicillin
จนครบ 7 วัน (หรือ Bactrim
แต่หลีกเลี่ยงในไตรมาสแรกและ 1 เดือนก่อนคลอด)
และทำ fetal surveillance เช่น อาจทำ US
สัปดาห์ละครั้งในไตรมาสที่ 3
- สัมผัสเชื้อ ที่มีอาการน้อย ให้ PO amoxicillin x 7 วัน แต่ถ้า H/C positive ให้
IV ampicillin x 14 วัน (หรือ Bactrim
หรือ meropenem)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น