Chronic Venous Disease (CVD)
1. ความหมายและพยาธิสรีรวิทยา
- Chronic
venous disease (CVD) ครอบคลุมความผิดปกติของหลอดเลือดดำตั้งแต่เล็กน้อย
(telangiectasia) จนถึงรุนแรง (lipodermatosclerosis,
ulcer)
- สาเหตุหลัก: Venous hypertension จาก
- Muscle
pump failure
- Venous
reflux (superficial, deep, perforator incompetence)
- Venous
thrombosis/post-thrombotic change
- Venous
obstruction (thrombotic หรือ non-thrombotic เช่น May-Thurner syndrome)
- นำไปสู่ dilation, edema, skin change, ulcer
2. ระบาดวิทยาและปัจจัยเสี่ยง
- พบความผิดปกติทาง venous ได้ สูงถึง 50%
ของประชากร
- Telangiectasia/reticular
veins: 50–66%
- Varicose
veins: 10–30% (เพิ่มตามอายุ, พบบ่อยในหญิง)
- Chronic
venous insufficiency/ulcer: 1–5% (Western population)
- Risk
factors:
- อายุสูง, เพศหญิง, พันธุกรรม,
multiparity, high estrogen state
- Obesity,
prolonged standing, trauma, smoking
- DVT
(post-thrombotic syndrome)
- Congenital
venous disorders (Klippel-Trenaunay)
- Occupation
(laborer, prolonged standing)
3. Clinical Features
- อาการ: leg heaviness, aching, pain, cramps, swelling,
itching, skin dryness
- อาการรุนแรง: venous claudication, chronic edema,
lipodermatosclerosis, dermatitis, ulcer
- Clinical
signs ตาม CEAP:
- C1:
telangiectasia/reticular veins
- C2:
varicose veins > 3 mm
- C3:
edema
- C4a:
pigmentation/eczema
- C4b:
lipodermatosclerosis, atrophie blanche
- C5:
healed ulcer
- C6:
active ulcer
4. การวินิจฉัย
- Clinical
suspicion: อาการร่วมกับ dilated veins/skin change
- Confirm:
Duplex ultrasound →
reflux (superficial, deep, perforator) หรือ obstruction
- Differential:
Lymphedema, DVT, cellulitis, CHF, renal/hepatic disease, arterial disease,
chronic wounds of other etiology
5. การดำเนินโรค
- Progression
ขึ้นกับ extent of reflux
- Varicose
veins อาจ stable หากไม่มี reflux
- Predictor:
Fibrinogen-to-albumin ratio ↑
→ severity (ไม่ใช้ routine)
6. การรักษา
A. Conservative
- Skin
care, leg elevation, exercise (calf muscle strength), compression
therapy (compression hosiery/multilayered compression bandage) = first
line
- ผิวแห้งคันให้ทา moisturizers +/-
mid-potency topical corticosteroid
- Venous ulcer ให้ทำ debridement, ทา barrier
cream ที่ผิวหนังรอบแผล, dressing ตามลักษณะแผล (absorbent dressing ในแผลที่ซึม)
- ใช้ได้ใน CVD ทุกระยะ โดยเฉพาะ symptomatic
- ในรายที่ทำ compression
therapy ไม่ได้ (เช่น PAD,
DVT, HF, cellulitis, necrotic tissue) แนะนำ horse
chestnut seed extract 300 mg (escin 50 mg) BID
B. Intervention ขึ้นกับ reflux
- No
axial vein reflux:
- Cosmetic
treatment: sclerotherapy, phlebectomy, surface laser
- With
superficial reflux:
- Endovenous
ablation (thermal: RFA, EVLA; non-thermal: MOCA, cyanoacrylate, foam)
- ทำร่วมกับ phlebectomy/sclerotherapy ตามขนาดและตำแหน่ง
vein
- With
perforator reflux:
- Ultrasound-guided
sclerotherapy, endovenous RFA/EVLA perforator ablation
- เหมาะใน lipodermatosclerosis หรือ ulcer
with impending breakdown
- With
deep venous reflux/obstruction:
- Iliocaval
obstruction →
stenting / open surgery (rare)
- Severe
reflux → valve
repair, translocation, transplantation (specialized centers)
- Bleeding
vein: direct pressure, elevation; definitive → sclerotherapy or phlebectomy
7. ภาวะแทรกซ้อนและข้อควรระวัง
- Recurrent
ulceration หากไม่แก้ reflux/obstruction
- Bleeding
จาก superficial varix ->
compression + elevate -> simple suture
- Post-thrombotic
syndrome → poor
outcome
- Cosmetic
concern แม้ไม่มีอาการ
|
✅ Key Points สำหรับเวชปฏิบัติ 1. CVD = spectrum disease → แบ่งตาม CEAP
(C0–C6) 2. Risk factors: age, female, family history,
obesity, DVT 3. Diagnosis: clinical + duplex ultrasound 4. Treatment: o
Conservative
first (compression, elevation, skincare) o
Intervene
ถ้า symptomatic + reflux (superficial/perforator) o
Deep
venous reflux/obstruction → limited options, specialist referral 5. Ulcer (C6): ต้อง aggressive
management (compression + ablation ± stenting/perforator closure) |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น