Common Cold in Children
บทนำและคำนิยาม
- Common
cold = viral URI ที่หายเองใน 7–14 วัน
- อาการ: sneezing, nasal congestion/discharge, sore throat,
cough, low-grade fever, headache, malaise
- สาเหตุหลัก: Rhinovirus (> 100
serotypes, ~50% ของ colds ในเด็ก)
- แยกจาก: influenza, pharyngitis, bronchitis, bacterial
sinusitis, allergic rhinitis, pertussis, COVID-19
สาเหตุ (Virology)
- Rhinovirus
– most common
- Coronaviruses
(229E, OC43, NL63, HKU1) →
บางครั้ง pneumonia, croup
- Influenza
virus → influenza,
pneumonia, croup
- RSV
→ bronchiolitis < 2 ปี
- Parainfluenza
virus → croup
- Adenovirus
→ pharyngoconjunctival
fever
- Enteroviruses
(Coxsackie, echo) →
herpangina, aseptic meningitis
- Human
metapneumovirus →
pneumonia, bronchiolitis
- SARS-CoV-2
→ COVID-19
Immunity: ไม่ยั่งยืนสำหรับ RSV,
parainfluenza, coronaviruses →
reinfection บ่อย
ระบาดวิทยา (Epidemiology)
- เด็ก < 6 ปี: 6–8
ครั้ง/ปี (สูงสุดเดือนละครั้งช่วง Sep–Apr)
- เด็กใน daycare และครอบครัวใหญ่ → risk
สูงกว่า
- Seasonality
(ในซีกโลกเหนือ):
- Sep
→ Rhinovirus
- Oct–Nov
→ Parainfluenza
- Winter
→ RSV, Influenza,
Coronaviruses
- Mar–Apr
→ Rhinovirus wave เล็ก
- Summer
→ Enterovirus
การแพร่เชื้อ (Transmission)
- Small
droplet / aerosol →
สำคัญมาก (หายใจ, พูด, ไอ, จาม)
- Large
droplet → close
contact
- Hand
contact / self-inoculation →
สัมผัสกับ secretions →
จมูก/ตา
- Rhinovirus
อยู่บนผิวหนังได้ 2 ชม., บนพื้นผิวทึบ ~1 วัน
Period of infectivity:
- Peak
viral shedding = วัน 3 ของอาการ
- Shedding
ลดลงภายใน 5 วัน แต่ low-level
shedding อาจนาน 2 สัปดาห์
Incubation period: 24–72 ชม.
พยาธิสรีรวิทยา (Pathophysiology)
- อาการเกิดจาก immune response ไม่ใช่ direct
cytopathic effect
- Rhinovirus
→ cytokine release
(IL-8) → PMN influx → nasal discharge (clear → yellow/green, ไม่ใช่ bacterial sign)
- Bradykinin
↑ → rhinitis, sore throat
- Histamine
ไม่เพิ่ม (แตกต่างจาก allergic rhinitis)
- Epithelial
cell integrity โดยรวมยังคงอยู่ (RSV, adenovirus,
influenza อาจ cytopathic)
ลักษณะทางคลินิก (Clinical Features)
- เด็กเล็ก: fever, rhinorrhea, irritability, feeding
difficulty
- Preschool–school
age: congestion, rhinorrhea, cough
- Course
of symptoms (school-age):
- Nasal
congestion: peak day 3 (88%), > 75% ยังมีอาการ day 7
- Rhinorrhea:
peak day 3 (72%) > 50% ยังมีอาการ day 6
- Cough:
peak day 1 (69%), > 50% ยังมีอาการ day 8
- Sneezing:
peak day 1 (55%), > 35% ยังมีอาการ day 6
- Headache,
feverishness: พบได้แต่ไม่เด่น
- Symptom
duration: เด็ก ~14 วัน, ผู้ใหญ่ 5–7 วัน
- ~75% เด็กยังมีอาการ day 10
Fever: พบบ่อยในเด็กเล็ก,
uncommon ในเด็กโต/ผู้ใหญ่
Cough: พบ > 2/3 เด็ก, รบกวนการนอน/เรียน, อาจ linger นานอีก 1–2 สัปดาห์
Middle ear pressure changes: พบได้บ่อย (2/3) → predispose to AOM
Radiographic sinus changes: พบได้บ่อยระหว่างการติดเชื้อ
แต่ self-resolving
ภาวะแทรกซ้อน (Complications)
- Acute
otitis media (AOM):
- พบ 1/3–1/2 ของเด็กเล็กที่มี cold
- Suppurative
AOM (purulent otorrhea, bulging TM) พบ 5–19%
- Asthma
exacerbation: viral URI = trigger หลัก (~50%)
- Acute
bacterial sinusitis: 6–13% ของ viral URI ในเด็ก → บ่งบอกโดย
- Symptoms
> 10 วันไม่ดีขึ้น
- Severe
(T > 39°C, purulent discharge > 3–4 วัน,
ill-appearing)
- Worsening
symptoms (new fever, recurrent fever, discharge แย่ลง)
- Lower
respiratory tract disease: viral LRTI หรือ bacterial
pneumonia (rare)
- SARS-CoV-2
complication: MIS-C, myocarditis, pericarditis
- อื่น ๆ: Epistaxis, conjunctivitis, pharyngitis
การวินิจฉัย (Diagnosis)
- Clinical
diagnosis:
- exposure,
nasal congestion/discharge, sore throat, fever (เด็กเล็ก),
erythema nasal/oropharynx, anterior cervical LN
- Labs:
ไม่จำเป็น, เว้นแต่สงสัย SARS-CoV-2
หรือเชื้อเฉพาะ
- CXR:
เฉพาะกรณีมี focal findings, cough รุนแรงต่อเนื่อง,
hemoptysis, สงสัยโรคเรื้อรัง
Differential Diagnosis
- Allergic
rhinitis – chronic, ไม่มี fever, trigger ชัด
- Acute
bacterial sinusitis – persistent/severe/worsening
- Nasal
foreign body – unilateral, foul-smelling discharge
- Structural
nasal abnormality – congestion เรื้อรัง
- Inhaled
foreign body – acute onset cough, localized wheeze
- Pertussis
– paroxysmal cough, vomiting, long duration
- Influenza
– abrupt onset, fever > 39°C, myalgia, headache
- COVID-19
– variable, อาจเหมือน URI
- Bronchitis
/ protracted bacterial bronchitis – chronic cough > 4 wk, wet cough
- Bacterial
pharyngitis/tonsillitis – sore throat เด่น, ไม่มี rhinorrhea
|
✅ Key Points สำหรับแพทย์
|
การรักษาและการป้องกัน
บทนำ
- Common
cold = viral URI ที่หายเองได้ (self-limiting)
- อาการ: sneezing, nasal congestion, rhinorrhea, sore throat,
cough, low-grade fever, headache, malaise
- ไม่มียาต้านไวรัสที่ใช้รักษาโดยตรง
- การจัดการหลัก = supportive care + caregiver education
การจัดการ (Management)
1. การให้ความรู้ผู้ปกครอง (Caregiver
education)
- Course
ของโรค: peak อาการวันที่ 2–3,
ดีขึ้นใน 10–14 วัน (เด็กโต 5–7 วัน), cough อาจคงอยู่ 3–4 สัปดาห์
- การรักษาหลักคือ supportive care
- Antibiotics
ไม่ช่วย
- OTC
cough/cold medications มีบทบาทจำกัด, เสี่ยงอันตราย
- สอน red flag →
ควรมาพบแพทย์ถ้า: หายใจลำบาก, กลืนลำบาก,
ไข้สูง persistent, ซึม,
dehydration
2. Supportive care
- Hydration:
ดื่มน้ำเพียงพอ → ช่วยให้ secretions บางลง
- Warm
fluids: เช่น น้ำอุ่น, ซุป → soothing
effect, loosen secretion
- Saline
nasal irrigation:
- เด็กเล็ก → saline drops + bulb suction
- เด็กโต → spray, irrigation (neti pot, squeeze bottle)
- ต้องใช้ sterile/bottled water → หลีกเลี่ยง amebic
infection
- Cool
mist humidifier: อาจช่วย loosen secretion แต่ต้องล้างทุกครั้งหลังใช้ → ป้องกันเชื้อรา/เชื้อโรคสะสม
- ไม่แนะนำ steam inhalation/ heated humidified air → ไม่มีประโยชน์,
เสี่ยง burn
3. Symptomatic therapy
OTC medications
- < 6
ปี → ห้ามใช้
- 6–12 ปี → โดยทั่วไปหลีกเลี่ยง, อาจพิจารณาใน shared
decision-making
- >
12 ปี → decongestant (oral/topical) ใช้ได้ (pseudoephedrine
ดีกว่า phenylephrine, topical < 3 วันเพื่อป้องกัน rebound)
ยาที่ใช้ได้
- Analgesics
(acetaminophen, ibuprofen) →
ใช้ตามอายุ/น้ำหนัก, หลีกเลี่ยง aspirin
- Honey
(> 1 ปี): 2.5–5 mL ลด cough
frequency/severity, evidence สนับสนุนโดย WHO, AAP
- Lozenges/hard
candy (> 6 ปี): coat throat, ลดการระคายเคือง
ยาที่ไม่ควรใช้/ไม่มีประโยชน์
- Antibiotics:
ไม่มี role ยกเว้น secondary
bacterial infection
- Antihistamines:
ไม่มีประโยชน์, มี side effects
(sedation, paradoxical agitation)
- Antitussives
(dextromethorphan, codeine): benefit ไม่ชัด, เสี่ยงอันตราย, AAP/FDA/Health Canada แนะนำหลีกเลี่ยงในเด็ก
<18 ปี
- Expectorants/mucolytics:
ไม่มีหลักฐานประโยชน์ในเด็ก
- Bronchodilators:
ไม่มี role เว้นแต่เด็กเป็น asthma
- Intranasal
steroids: ไม่ช่วย common cold
- Vitamins/minerals/herbal:
- Vitamin
C → ไม่ลด
incidence, อาจลด duration เล็กน้อยถ้า
supplement เป็นประจำ
- Vitamin
D → data ยังไม่ชัดเจน
- Zinc
→ ไม่แนะนำ
(side effects, risk anosmia)
- Echinacea,
Pelargonium sidoides →
ไม่มีประโยชน์, มี adverse
effect เช่น rash
- Aromatic
rubs (menthol/camphor) →
evidence อ่อน, เสี่ยง toxic เด็กเล็ก
Red flags: ควรพิจารณา diagnosis อื่น
- Severe/worsening
symptoms: หายใจลำบาก, กลืนไม่ได้,
ซึม/irritable มาก, dehydration
- Persistent
fever (> 48 ชม. T > 38.3°C) → พิจารณา bacterial
infection
- Persistent
nasal discharge > 10 วัน, worsening → bacterial sinusitis
- Persistent
cough > 2 สัปดาห์ → pneumonia, asthma,
pertussis, foreign body
การป้องกัน (Prevention)
- Stay
home อย่างน้อย 24 ชม. หลังไข้หาย +
อาการดีขึ้น
- Ventilation:
เพิ่มการระบายอากาศในอาคาร, humidity 40–60%
- Hygiene:
handwashing, alcohol-based sanitizer, ไอ/จามลง tissue
หรือข้อพับแขน
- Disinfectant:
phenol/alcohol-based surface cleaning
- Immunization:
- Influenza
vaccine > 6 เดือน
- COVID-19
vaccine > 6 เดือน
- RSV
prevention (maternal vaccine / monoclonal antibody ในทารก)
- Probiotics:
อาจลด URI incidence/duration, evidence คุณภาพต่ำ,
GI side effects เล็กน้อย
- Vitamin
C, Echinacea, Garlic: ไม่มีหลักฐานประโยชน์
|
✅ Key Takeaways สำหรับแพทย์
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น