🫁 Lung-RADS (Lung Imaging Reporting and Data System) ปี 2022
🎯 วัตถุประสงค์
Lung-RADS คือระบบการจัดประเภทผล CT
screening แบบ low-dose สำหรับ การคัดกรองมะเร็งปอด
- ช่วย แปลผลได้อย่างเป็นระบบ
- ใช้ในการ ตัดสินใจวางแผนติดตามหรือรักษา
- คล้ายกับ Fleischner criteria แต่ใช้สำหรับกลุ่มที่เข้าสู่
low-dose screening program
🧾 การจัดกลุ่ม
(Category)
Category 0 — Incomplete
- ไม่มี CT เดิมให้เปรียบเทียบ
- ภาพปอดไม่ครบ
- พบลักษณะที่สื่อถึง infection หรือ inflammation
→ ติดตามใน
1–3 เดือน
Category 1 — Negative (<1% risk)
- ไม่พบ lung nodule
- พบ lung nodule ที่มีลักษณะชี้ชัดว่า benign
เช่น:
- complete
calcification
- central
calcification
- popcorn
calcification
- calcification
in concentric rings
- fat-containing
nodules
Category 2 — Benign appearance or behavior (<1%
risk)
- juxtapleural
nodule <10 mm
- solid
nodule:
- <6
mm (baseline)
- new
<4 mm
- part-solid
nodule <6 mm
- ground-glass
nodule:
- <30
mm หรือ ≥30 mm และไม่โต
- subsegmental
airway nodule (baseline หรือ stable)
- category
3 ที่ stable หรือลดขนาด
- category
4B ที่ work-up แล้วพบว่า benign
Category 3 — Probably benign (1–2% risk)
- solid
nodule 6–8 mm (baseline) หรือ new 4–6 mm
- part-solid
nodule ≥6 mm (solid part <6 mm)
- new
ground-glass ≥30 mm
- atypical
lung cyst ที่โตขึ้น
- category
4A ที่ stable หรือลดขนาดใน 3 เดือน
Category 4A — Suspicious (5–15% risk)
- solid
nodule:
- ≥8
mm to <15 mm (baseline)
- growing
<8 mm
- new
6–8 mm
- part-solid:
- ≥6
mm (solid part 6–8 mm)
- new/growing
solid part <4 mm
- segmental
airway nodule
- thick-walled
cyst, multilocular cyst
Category 4B — Very suspicious (>15% risk)
- airway
nodule (segmental/proximal) โตหรือ stable
- solid ≥15
mm หรือ new/growing ≥8 mm
- part-solid
ที่ solid part ≥8 mm
- atypical
pulmonary cyst with nodularity/wall thickening
- slow-growing
nodule ที่ persistent
Category 4X — Very suspicious + additional features
- category
3 หรือ 4 ร่วมกับ:
- spiculation
- ground-glass
nodule โต 2 เท่าภายใน 1 ปี
- enlarged
lymph nodes
- rapid-onset
large nodule (พิจารณา CT ซ้ำใน 1
เดือน)
🔄 Modified Categories
- [x]S
(เช่น “3S”) = พบสิ่งผิดปกติสำคัญอื่นที่ไม่ใช่มะเร็งปอด
- [x]C
= (เลิกใช้ในเวอร์ชัน 1.1) สำหรับผู้ป่วยที่มีประวัติมะเร็งปอดเดิม
🆕 การเปลี่ยนแปลงเวอร์ชัน
2022
- atypical
pulmonary cyst จัดอยู่ใน category 3, 4A, หรือ 4B ขึ้นกับลักษณะที่น่าสงสัย เช่น wall
thickening, nodularity
- juxtapleural
ใช้แทนคำว่า perifissural
- endobronchial
nodule เปลี่ยนเป็น “airway nodule” → ถ้าอยู่ใกล้ segmental
bronchus และ stable/โต → พิจารณาว่าน่าสงสัย
- นับ “growth” จาก mean diameter
- ground-glass
ที่โต ≤1.5 mm ใน 12
เดือน → category 2
- new
GGN <3 cm หรือ tree-in-bud → ใช้เกณฑ์ขนาดตามเดิมได้
ไม่จำเป็นต้อง CT ซ้ำเร็ว
- ถ้ามี multiple airway abnormalities โดยไม่มี obstructing
lesion → อาจจัดเป็น category 4
🕒 แนวทางติดตาม
|
Category |
แนวทางติดตาม |
|
0 |
เปรียบเทียบ CT เดิมก่อนจัดกลุ่ม |
|
1–2 |
LDCT คัดกรองทุกปี |
|
3 |
LDCT ซ้ำใน 6 เดือน |
|
4A |
LDCT ซ้ำใน 3 เดือน หรือ
PET-CT ถ้า solid part ≥8 mm |
|
4B/4X |
CT ปอด (± contrast), พิจารณา
PET-CT และ/หรือตัดชิ้นเนื้อ |
📌 จุดสำคัญในการปฏิบัติ
- วัด nodule ใน lung window
- ใช้ long axis และ short axis → คำนวณ mean
diameter (ทศนิยม 1 ตำแหน่ง)
- "growth"
= เพิ่มขนาด ≥1.5 mm
- ใช้ลักษณะที่น่าสงสัยที่สุดในการจัดกลุ่ม
- part-solid
nodule ที่โตช้าในหลายรอบ → จัดเป็น 4B
ได้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น