Palliative comprehensive approach

🎯 จุดมุ่งหมายของการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care)

• ไม่จำกัดเฉพาะระยะท้ายของชีวิต แต่สามารถให้ร่วมกับการรักษาโรคเฉพาะได้
• มุ่งลดความทุกข์ทรมานทั้งทางกาย ใจ สังคม และจิตวิญญาณ (Total Pain)
• ให้การสนับสนุนครอบครัวและผู้ดูแล รวมถึงช่วงไว้ทุกข์
• เน้นเป้าหมายการดูแลที่สอดคล้องกับค่านิยมและความต้องการของผู้ป่วย

---

🧠 Total Pain: ความทุกข์ทรมานแบบองค์รวม

• ไม่ใช่แค่ “pain score” แต่รวมถึง:
• ความรู้สึกโดดเดี่ยว
• ปัญหาครอบครัว-การเงิน
• ความไม่เข้าใจในโรค
• ความกลัวและความกังวลเรื่องความตาย

---

🛠 ประเมินแบบครอบคลุม

• PEACE Tool: Physical, Emotional, Autonomy, Communication, Economic, Transcendent domains
• PAIN RULES (pain, anorexia, incontinence, nausea, respiratory symptoms, ulcerations, level of functioning, energy, and sedation)
• ใช้การให้ผู้ป่วยจัดลำดับ “most troublesome symptom” เพื่อวางแผนดูแลเฉพาะราย

---

🧑‍⚕️ ประเมินด้านจิตใจและการเผชิญปัญหา

• ประเมิน depression, anxiety, delirium, demoralization (ไร้ความหวัง ไร้หนทางช่วยเหลือ ไร้จุดหมาย)
• ประเมิน coping style (adaptive vs. maladaptive)
• ระวังความทุกข์ใจของ caregiver ซึ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตผู้ป่วย

---

💬 ประเมินความเข้าใจโรคและเป้าหมายการดูแล

• เชื่อมโยงการวินิจฉัยกับสิ่งที่ผู้ป่วยเข้าใจและต้องการ
• ใช้แนวทางการพูดคุยเช่น REMAP model

REMAP เป็นแนวทางพูดคุยกับผู้ป่วยและครอบครัวเพื่อกำหนดเป้าหมายการดูแล (Goals of Care) โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคเรื้อรังระยะรุนแรงหรือระยะท้าย: 🧠 "เรื่องอารมณ์มีค่า อย่าวางแผนโดยไม่ถามเขา" R = Reframe "เรื่อง" – เริ่มจากเข้าใจสถานการณ์เดียวกัน “คุณเข้าใจโรคของคุณว่าอย่างไรบ้าง?” E = Expect emotion "อารมณ์" – อย่าลืมรับฟังความรู้สึก “ผมเข้าใจว่าข่าวนี้อาจทำให้คุณรู้สึกกังวล/เศร้า”- (หยุดเงียบ ฟังอย่างตั้งใจ) M = Map out the future "มี" – มีอะไรที่เขากลัวหรืออยากได้ในอนาคต “อะไรคือสิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับคุณในช่วงเวลานี้?”- “มีอะไรที่คุณอยากหลีกเลี่ยงไหมในอนาคต?” A = Align with values "ค่า" – อะไรคือสิ่งที่มีค่าสำหรับเขา “ผมเข้าใจว่าคุณอยากให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด…”- “คุณต้องการหลีกเลี่ยง…” P = Plan treatments that match values "อย่าวางแผนโดยไม่ถามเขา" – แผนต้องมาจากสิ่งที่เขาให้ความสำคัญ “จากสิ่งที่คุณเล่า ผมขอแนะนำว่า…”- “คุณเห็นด้วยไหมถ้าผมเสนอแนวทางที่อาจจะเหมาะกับคุณ?”- “เราจะเดินหน้ากันตามแผนนี้นะครับ ผมจะอยู่ช่วยคุณตลอด” 💡 เคล็ดลับ: เริ่มจากการ ขออนุญาตสนทนา (เช่น "เราคุยเรื่องนี้กันดีไหมครับ?") ใช้ภาษาเรียบง่าย ไม่ใช้ศัพท์เทคนิคมากเกินไป เน้น การฟังอย่างตั้งใจ, ทวนความเข้าใจ, และ แสดงความเข้าใจความรู้สึก ปิดท้ายด้วยการ ย้ำว่าเขาไม่ได้อยู่ลำพัง ("ผมอยู่ตรงนี้กับคุณนะครับ")

 

• สำรวจ advance care planning, การแต่งตั้ง surrogate decision-maker
• ต้องทำซ้ำเมื่อเวลาเปลี่ยนและสถานการณ์เปลี่ยน

---

✝️ ด้านจิตวิญญาณและความหมายของชีวิต

• สำรวจคำถามสำคัญ: ความหวัง ศรัทธา ความเชื่อ ศาสนา "คุณอยู่กับโรคนี้อย่างไร?" หรือ "คุณรู้สึกสงบใจไหม?"
• บ่งชี้ spiritual distress จากคำพูด เช่น “ผมรู้สึกว่าพระเจ้าไม่รักผมแล้ว”
• ใช้แนวทาง Dignity Therapy สำหรับการ review ชีวิต
• “คุณอยากถูกจดจำอย่างไร”
• “อะไรคือสิ่งที่คุณภูมิใจที่สุดในชีวิต”
• “คุณรู้สึกพร้อมกับสิ่งที่อยู่ข้างหน้าหรือยัง”
• “ยังมีอะไรที่อยากทำให้สำเร็จอีกหรือไม่”
• “คุณมีความคิด บทเรียน หรืออะไรที่อยากแบ่งปันหรือถ่ายทอดให้คนอื่นหรือไม่”
• “มีคำพูดอะไรที่อยากบอกกับคนที่เรารักหรือไม่”

---

🔄 การประสานและต่อเนื่องของการดูแล

• ป้องกัน fragmentation ของการดูแล โดยเฉพาะช่วงเปลี่ยนสถานพยาบาล
• วางแผน discharge อย่างครอบคลุม:
• อธิบายโรคและพยากรณ์ใหม่
• แผนจัดการอาการ
• ช่องทางติดต่อผู้ดูแล

---

📝 การบันทึกการดูแลแบบประคับประคอง

• ควรรวมสรุปทั้ง 6 domains โดยเรียงตามลำดับอาการที่รบกวนมากที่สุด
• ใช้รูปแบบ structured notes ตาม CAPC guidelines