วันอาทิตย์ที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568

COVID-19: clinical

COVID-19: clinical

INTRODUCTION

  • SARS-CoV-2 เป็น coronavirus ชนิดใหม่ที่ทำให้เกิด COVID-19 ซึ่งเริ่มระบาดจาก Wuhan ปลายปี 2019
  • WHO ประกาศ COVID-19 เป็น pandemic มี.ค. 2020 และยุติสถานะฉุกเฉิน พ.ค. 2023
  • Clinical features ของ COVID-19 มีความหลากหลาย ตั้งแต่อาการน้อยมากจนถึง critical illness
  • ความรุนแรงขึ้นกับอายุ โรคร่วม สถานะภูมิคุ้มกัน วัคซีน และ SARS-CoV-2 variant

SPECTRUM OF DISEASE

1) Asymptomatic infection

  • พบ 20–40% ของการติดเชื้อทั้งหมด
  • มักพบในคนอายุน้อย สุขภาพดี หรือเคยมีภูมิคุ้มกัน (วัคซีน/เคยติดมาก่อน)
  • แม้ไม่แสดงอาการ แต่ CT อาจพบ ground-glass opacities ได้ถึง ~50–70%
  • บางรายที่ “asymptomatic” จริง อาจเป็น presymptomatic เมื่อกลับมาติดตาม

2) Mild to Moderate Disease

Mild illness

  • มีอาการแต่ ไม่มี pneumonia หรือ hypoxia
  • อาการ: nasal congestion, ไอ, เจ็บคอ, ปวดเมื่อย, ปวดศีรษะ, ไข้ต่ำ ๆ
  • Smell/taste disturbance ลดลงมากในยุค Omicron

Moderate illness

  • มี lower respiratory tract involvement เช่น pneumonia บน CXR/CT
  • SpO₂ ยังอยู่ ≥94% RA

3) Severe / Critical Illness

Severe disease

  • SpO₂ <94% RA, tachypnea, lung infiltrates >50%

Critical disease

  • Respiratory failure / ARDS
  • Shock หรือ multiorgan dysfunction

ข้อมูลช่วง early pandemic:

  • Severe ~14%, Critical ~5%
  • Superseded by lower ratesหลังมีภูมิคุ้มกันจากวัคซีนและการติดเชื้อก่อนหน้า

FATALITY & PROGNOSIS

  • อัตราตายลดลงอย่างมากเมื่อเทียบกับปี 2020 แม้ Omicron แพร่ได้มากกว่า
  • US COVID-19 death rate: ลดจาก 116 → 61 ต่อ 100,000 (ปี 2021 → 2022)
  • Infection Fatality Rate (IFR) ขึ้นกับอายุ:
    • 0.006% (age 15)
    • 0.4% (age 50)
    • 2.9% (age 70)
    • 20% (age 90)
  • COVID-19 fatality ในผู้ป่วยนอน รพ. ยัง สูงกว่า influenza

RISK FACTORS FOR SEVERE DISEASE

ปัจจัยเสี่ยงหลัก

  • อายุสูงมาก (≥65 ปี) → 63% ของ hospitalization และ 88% ของ death
  • Immunocompromised (HIV CD4 ต่ำ, cancer therapy, transplant)
  • โรคร่วมสำคัญ:
    • Cardiovascular disease
    • Chronic lung disease
    • Diabetes
    • Stroke
    • Chronic kidney disease
    • Obesity
    • Active cancer

Viral/immune factors

  • Viral RNA สูงในทางเดินหายใจสัมพันธ์กับ severe disease
  • Viremia (RNA ในเลือด) เชื่อมโยงกับ organ injury และ mortality
  • ขาดภูมิคุ้มกัน (Ab ต่ำ) เพิ่มความเสี่ยง severe infection

CLINICAL MANIFESTATIONS

Incubation Period

  • 2–14 วัน (median 3–5 วัน)
  • Omicron incubation สั้นกว่า (~3 วัน)

Common Initial Symptoms

อาการเด่นในปัจจุบัน (Omicron era)

  • Nasal congestion
  • Headache
  • Sneezing
  • Sore throat
  • Myalgia
  • Fever (ไม่จำเป็นต้องมี)
  • Cough

Smell/Taste disturbance

  • พบมากช่วง early pandemic (40–60%)
  • ปัจจุบันพบน้อย

GI symptoms

  • Diarrhea (13%)
  • Nausea/vomiting (10%)
  • Abdominal pain (9%)

Dermatologic manifestations

  • Morbilliform, urticarial, vesicular rash
  • Livedo reticularis
  • Pernio (“COVID toes”) โดยมากในคนอายุน้อย

ACUTE COURSE & MAJOR COMPLICATIONS

1) Respiratory

  • Pneumonia
  • ARDS (peak ~day 7–10)
  • Need for mechanical ventilation: ~10–20% ของผู้ป่วยที่นอน รพ.

2) Cardiovascular

-Arrhythmias
-Myocardial injury
-Cardiomyopathy / HF
-Shock

3) Thromboembolism

  • ICU patients: VTE พบได้สูงถึง 10–40%
  • Stroke (แม้ในคน <50 ปี)
  • Acute limb ischemia

4) Neurologic

  • Encephalopathy (~30% ในผู้ป่วยรุนแรง)
  • Seizure, ataxia
  • Stroke
  • GBS (5–10 วันหลังเริ่มอาการ)

5) Hyperinflammatory syndrome

  • High D-dimer, ferritin, CRP
  • Cytokine elevation (น้อยกว่า CRS จริงและ sepsis)
  • MIS-C และ MIS-A ในบางราย

6) Secondary infections

  • Coinfection ~8%
  • Superinfection ~20% (เช่น A. baumannii, Pseudomonas, S. aureus)
  • Fungal: aspergillosis, mucormycosis (เด่นในอินเดีย ผู้ป่วยเบาหวาน/ใช้ steroid)

RECOVERY & LONG COVID

  • Mild disease: หายภายใน ~2 สัปดาห์
  • Severe disease: อาจใช้เวลา 2–3 เดือน
  • บางรายมี rebound symptoms ภายใน 2 สัปดาห์
  • Long COVID พบได้ในส่วนน้อย:
    • Fatigue
    • Dyspnea
    • Chest pain
    • Cognitive dysfunction (“brain fog”)
    • Chronic cough

LABORATORY FINDINGS

พบได้บ่อยในผู้ป่วยนอน รพ.:

  • Lymphopenia (พบมากที่สุด ~80–90%)
  • ↑ AST/ALT
  • ↑ LDH
  • ↑ Ferritin, CRP, ESR
  • ↑ D-dimer
  • Coagulation abnormalities

IMAGING FINDINGS

Chest X-ray

  • อาจปกติใน early/mild disease (~20%)
  • ถ้าผิดปกติ: bilateral, peripheral, lower-zone ground-glass หรือ consolidation

Chest CT

  • GGO (83%)
  • GGO + consolidation (58%)
  • Interlobular septal thickening
  • Air bronchograms
  • มัก bilateral, peripheral, lower-lobe dominant
  • ความไวสูงแต่ความจำเพาะต่ำ (~25%) → ไม่ควรใช้เป็น diagnostic screening

Lung Ultrasound

  • Pleural line irregularity
  • Multifocal B-lines
  • Patchy consolidations
  • Sensitivity ดี แต่ specificity ต่ำ

SPECIAL POPULATIONS

Pregnancy

  • การประเมิน/รักษาคล้ายผู้ใหญ่ทั่วไป
  • เสี่ยง severe disease มากขึ้นเล็กน้อย
  • รายละเอียดเฉพาะดูใน obstetric guideline

Children

  • ส่วนใหญ่ mild
  • MIS-C เป็นภาวะรุนแรงที่พบหลังติดเชื้อ 2–6 สัปดาห์

People with HIV

  • ถ้า HIV ควบคุมดี → อาการคล้ายคนทั่วไป
  • ถ้า CD4 ต่ำ หรือ comorbidities สูง → risk severe disease มากขึ้น
  • รายละเอียดเฉพาะดู guideline HIV/COVID
ที่
ป้ายกำกับ:

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

สมัครสมาชิก: ส่งความคิดเห็น (Atom)