วันพุธที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568

Normal Aging

Normal Aging

1) แนวคิดพื้นฐานของการสูงวัย

Aging ไม่ใช่กระบวนการสม่ำเสมอ

  • อวัยวะแก่ไม่เท่ากัน เกิดจาก genetic, lifestyle, environment
  • Epigenetic และ stem cell mutation เป็นสาเหตุสำคัญ

Homeostenosis

  • สำคัญมากในการอธิบายการเปลี่ยนแปลงในผู้สูงอายุ
  • Physiologic reserve ลดลงทุกระบบ → ความสามารถกลับสู่ homeostasis แคบลง
  • ผู้สูงอายุจึงทน stress ได้น้อย เช่น infection เล็กน้อย → delirium/functional decline
  • นำไปสู่ frailty หาก reserve เหลือน้อยมาก

Loss of complexity

  • HR variability ↓, BP variability ↓, EEG variability ↓
  • ความสามารถในการตอบสนองต่อ stress ลดลง แต่ reversible บางส่วน (เช่น exercise)

Nonlinear aging

  • อัตราการเสื่อมไม่คงที่ มี “peak dysregulation” อายุ ~44 และ ~60 ปี

2) Hematopoietic System

การเปลี่ยนแปลงปกติ

  • Bone marrow fat ↑, hematopoietic reserve ↓
  • CFU-E และ cytokine (SCF, GM-CSF, IL-3) ↓ → ตอบสนองต่อ hypoxia/challenge ช้าลง
  • ไม่มี anemia จาก aging เพียงอย่างเดียว

Clonal Hematopoiesis (CHIP)

  • พบมากขึ้นตามอายุ (ถึง 50% >90 ปี)
  • เพิ่มความเสี่ยง hematologic malignancy (0.5%/ปี) และ cardiovascular mortality

Coagulation

  • Procoagulant state:
    • Fibrinogen, FV, FVII, FVIII, FIX ↑
    • PAI-1 ↑
    • Platelet hyperresponsiveness ↑
      → Risk of DVT/PE ↑
  • D-dimer สูงขึ้นตามอายุ (ต้องใช้ age-adjusted cutoff)

3) Gastrointestinal System

Oropharynx

  • Mucosa บาง, saliva production ↓ → risk aspiration ↑
  • Tongue strength ↓, UES compliance ↓
  • Silent aspiration พบได้บ่อย

Esophagus

  • Secondary peristalsis ↓, LES tone ↓
  • GERD severity ↑ แต่ symptom อาจน้อย (“silent GERD”)

Stomach

  • Gastric acid โดยรวมปกติ แต่ gastritis/ulcer sensitivities ↑
  • Interstitial cells of Cajal ↓ → gastric dysmotility
  • H. pylori prevalence ↑

Intestine

  • Calcium/Vit D absorption ↓
  • Bacterial overgrowth ↑ (15% elderly communities)
  • Sensory neuron ↓ → painless ulcers

Colon

  • Motility ↓ → constipation ↑ (~25%)
  • Visceral pain ↓ → delayed diagnosis of perforation/ischemia

Liver

  • Mass ↓ 20–40%, blood flow ↓ 50%
  • CYP450 ↓ → drug clearance ↓ (ต้องปรับ dose)
  • Gallstone risk ↑ (lithogenic bile)

4) Renal System

โครงสร้าง

  • GFR ลด 7–10 mL/min/decade
  • แต่ serum Cr อาจปกติ เพราะ muscle mass ↓ และ tubular secretion ↑
  • Nephrosclerosis ↑, cortex volume ↓
  • Prostaglandin-dependent renal perfusion ↑ → เสี่ยง AKI จาก NSAIDs สูง

การทำงาน

  • Max urine concentration ↓ → dehydration vulnerability ↑
  • Diluting ability ↓ → risk hyponatremia ↑
  • Renin–angiotensin–aldosterone ↓, Vitamin D 1-α hydroxylation ↓

Clinical

  • Elderly sensitive ต่อ IV contrast, NSAIDs, chemotherapy
  • Cystatin C useful มากกว่า Cr ใน elderly

5) Cardiovascular System

โครงสร้าง

  • LV wall thickness ↑, diastolic stiffness ↑ → diastolic dysfunction
  • LA enlargement ↑ → AF risk ↑
  • SA node cells ↓ → sick sinus risk ↑
  • Valvular calcification (MV annular calcification, AV sclerosis)

Functional

  • Max HR ↓, β-adrenergic responsiveness ↓
  • VO2max ↓ 20% ต่อ decade หลังอายุ 70
  • Arterial stiffness ↑ (PWV ↑) → isolated systolic HT
  • Pulse pressure ↑
  • Aortic/root dilation ↑ age-dependent

Clinical

  • HFpEF พบมากขึ้นโดยเฉพาะหญิง
  • MI ใน elderly mortality สูงเพราะ reserve ต่ำ
  • BNP สูงตามอายุโดยไม่มี HF

6) Respiratory System

โครงสร้าง

  • Alveolar duct enlargement, elastic recoil ↓ → V/Q mismatch ↑
  • DLCO ↓ (5%/decade)
  • Chest wall stiffness ↑
  • Diaphragm flattening, respiratory muscle strength ↓

Functional

  • FEV1 ↓ 0.2–0.3 L/decade
  • Residual volume ↑
  • Mucociliary clearance ↓
  • Cough strength ↓ → pneumonia risk ↑
  • Hypoxic/hypercapnic drive ↓

Clinical

  • Elderly weaning from ventilator difficult
  • Silent hypoxia ที่ altitude ง่ายขึ้น
  • Peak exercise capacity ↓ มากใน decade 70+

7) Genitourinary System

Bladder

  • Detrusor contraction ↓, bladder capacity ↓, PVR ↑
  • Urge incontinence พบมากขึ้น
  • Nocturia จาก circadian change + hormonal change

Male

  • Erectile rigidity ↓, refractory period ↑
  • Testosterone ลดเล็กน้อยตามอายุ
  • Sperm motility ↓ / aneuploidy ↑

Female

  • Vaginal atrophy, dryness, microbiome change
  • pH ↑ → UTI risk ↑
  • Dyspareunia จาก estrogen loss + blood flow ↓

8) Musculoskeletal System

Muscle

  • Muscle mass ↓ 30–50% (type II fiber ↓ เด่นที่สุด)
  • Strength ↓ มากกว่ามวล (80 ปี grip strength ↓ 60%)
  • Myosteatosis ↑ → functional decline
  • Recovery หลัง injury ช้าลง (satellite cell defect)

Bone

  • Trabecular thinning, osteoblast ↓ function
  • Bone loss ~0.5%/yr; postmenopausal เร็วขึ้น
  • Microfracture ↑ healing ช้าลง
    → Risk: osteosarcopenia, fragility fracture

9) Central Nervous System

โครงสร้าง

  • Brain volume ↓ 7 cc/yr หลัง 65
  • White matter ↓ มากกว่า gray
  • Cerebral blood flow ↓ 5–20%
  • Synaptic density ↓, dendrite complexity ↓

Functional

  • Processing speed ↓
  • Working/episodic memory ↓
  • Executive dysfunction ↑ หลัง 70
  • Attention switching ↓ → dual-task gait slows (↑ fall risk)

ยังคง preserved

  • Semantic memory
  • Vocabulary
  • Procedural memory

10) Skin

  • Epidermal thinning, flattening of dermoepidermal junction → shear injury ง่าย
  • Collagen ↓ 75%, elastin network ↓ → wrinkle
  • Sweat gland ↓ → heat intolerance
  • Sebum ↓ → xerosis
  • Vitamin D synthesis ↓
  • Skin microbiome diversity ↑

11) Sensory System

Eye

  • Tear production ↓ → dry eye
  • Corneal sensitivity ↓
  • Lens yellowing → blue light filtering
  • Presbyopia จาก lens stiffness
  • Contrast sensitivity ↓ → fall risk
  • Adaptation to dark/light ช้าลง

Ear

  • Presbycusis: high-frequency loss
  • Speech discrimination ↓ ใน noisy setting
  • Cochlear hair cells ↓, spiral ganglion ↓
  • Elderly benefit less from cochlear implant due to plasticity ↓

Smell/Taste

  • Olfaction ↓ มากกว่า taste ↓
  • Appetite ↓, risk malnutrition ↑

12) Immune System – Immunosenescence

  • B/T cell collaboration ↓ → vaccine response ↓
  • Naive T cell ↓, memory T cell ↑ (แต่ dysfunctional)
  • Chronic low-grade inflammatory state = “Inflammaging”
  • Infection, malignancy, autoimmunity ↑

13) Molecular Basis of Aging (Key Concepts)

Hallmarks of aging (12 ข้อ)

  • Genomic instability
  • Telomere attrition
  • Epigenetic alteration
  • Loss of proteostasis
  • Autophagy impairment
  • Nutrient-sensing deregulation (mTOR, IGF-1)
  • Mitochondrial dysfunction
  • Cellular senescence (SASP)
  • Stem cell exhaustion
  • Altered intercellular communication
  • Chronic inflammation
  • Dysbiosis

สำคัญทางคลินิก

  • Senescent cells → SASP → inflammaging
  • mTOR inhibition (rapamycin), senolytics เป็นแนวทางวิจัยคุณภาพสูง

14) Longevity and Successful Aging

Predictors of longer survival

  • Functional independence
  • No major comorbidity
  • Physical activity
  • Normal BMI
  • Non-smoker

Genetic

  • ~25% ของ longevity
  • Centenarian families มี lifespan สูง

Lifestyle

  • Mediterranean/Okinawan diet
  • Cognitive activity, social engagement
  • Sleep quality

15) Practical Clinical Implications

  • Disease presentation atypical → delirium, falls, anorexia แทน fever/pain
  • Lower reserve → rapid decompensation
  • Drug metabolism ลดลง (hepatic + renal) → ต้องปรับ dose
  • Dehydration risk สูง แม้ไม่มีอาการชัด
  • Silent diseases: silent GERD, silent MI, painless perforation
  • Vaccination efficacy ↓ แต่ยังจำเป็น
  • Frailty screening สำคัญมาก ก่อน procedure/ICU decisions
  • Dual-task impairment → fall risk
ที่
ป้ายกำกับ:

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

สมัครสมาชิก: ส่งความคิดเห็น (Atom)