SpCO, SpMet และ Perfusion Index (PI)
1) SpCO (Carboxyhemoglobin)
คืออะไร — สัดส่วน Hb
ที่จับ CO วัดแบบ noninvasive ผ่าน pulse CO-oximetry
ค่าอ้างอิงโดยทั่วไป
- คนไม่สูบ: COHb ปกติ < 2%
- ผู้สูบ: อาจสูงได้ถึง ~10–15% (ขึ้นกับปริมาณ/เวลา)
ค่าที่สูงกว่าปกติสัมพันธ์กับ CO exposure/CO poisoning ต้องแปลผลร่วมกับอาการ (ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ คลื่นไส้ สับสน) และบริบทการสัมผัส เช่น อยู่ในพื้นที่อากาศปิด ไฟไหม้ในที่อับ ฯลฯ. (Discovery Journals)
ข้อควรใช้ในคลินิก
- ใช้ คัดกรอง/เฝ้าระวัง ในเหตุการณ์เสี่ยง CO (ไฟไหม้ โรงรถ เครื่องปั่นไฟในที่อับ)
- ยืนยันด้วย co-oximetry จากเลือด เมื่อสามารถทำได้ โดยเฉพาะในกรณีต้องตัดสินใจเรื่อง HBO/ระดับการรักษา
- ระวังปัจจัยรบกวน (ผิวเย็น เล็บหนา การไหลเวียนปลายมือแย่) ให้ดู PI
ประกอบเพื่อประเมินคุณภาพสัญญาณ
X Series Advanced รองรับ SpCO ตามสายรุ่นที่มี Masimo rainbow. (ZOLL)
2) SpMet (Methemoglobin)
คืออะไร — สัดส่วน Hb
ในรูป MetHb (Fe³⁺) ที่ขนส่ง O₂
ไม่ได้ วัดด้วย pulse CO-oximetry (Masimo SpMet).
การตีความค่า
- ปกติ: โดยทั่วไป ≤
1–2%
- มีอาการ: มักเริ่มแสดงอาการเมื่อ >
~10%, และอาจรุนแรงมากเมื่อ > 30–40% (เสี่ยงชีวิต) โดยผู้ป่วยโรคปอด/โลหิตจางอาจ มีอาการที่ระดับต่ำกว่า
นี้ได้. (Rama Mahidol University)
บริบทที่ควรสงสัย
- การสัมผัส oxidant drugs/สารเคมี
(เช่น nitrates/nitrites, aniline dyes, benzocaine,
dapsone)
- ผู้ป่วย cyanosis ไม่ตอบสนอง O₂,
SpO₂ ค้างต่ำ ~85% แบบไม่สอดคล้องกับสภาพคลินิก
แนวทาง
- ใช้ SpMet เพื่อคัดกรอง/ติดตาม trend; หากสูง/คลินิกสอดคล้อง ยืนยันด้วย co-oximetry จากเลือด และพิจารณา methylene
blue ตามข้อบ่งชี้ (เลี่ยงใน G6PD deficiency)
X Series Advanced รองรับ SpMet ภายใต้ rainbow module. (ZOLL)
3) Perfusion Index (PI)
คืออะไร — ตัวชี้วัด
ความแรงของสัญญาณชีพจรที่ตำแหน่งเซนเซอร์ (อัตราส่วน pulsatile/non-pulsatile
IR light) มีประโยชน์เป็น ตัวชี้คุณภาพสัญญาณ และตัวแทนการไหลเวียนปลายมือ.
(masimo.com)
การใช้งาน/การแปลผล
- PI ต่ำ บ่งบอก ปลายมือเลือดไปไม่ดี/vasoconstriction/เย็น/ตำแหน่งเซนเซอร์ไม่ดี → เสี่ยง SpO₂/SpCO/SpMet
คลาดเคลื่อน ให้แก้ปัจจัย (อุ่น,
เปลี่ยนตำแหน่ง, ยึดแน่นพอดี)
แล้วอ่านซ้ำ
- ใช้ดู แนวโน้ม (trend) มากกว่าค่าเดียวจุดเดียว—การ
เพิ่มขึ้น ของ PI สื่อว่าการไหลเวียนปลายมือดีขึ้น
(เช่น หลังให้สารน้ำ/ทำให้อุ่น/ลดสารกดหลอดเลือด)
- ไม่มี “ค่ามาตรฐานตายตัว” เพราะแปรตามตำแหน่ง/บุคคล/อุณหภูมิ—ตีความ เชิงบริบท
และเทียบ baseline ของผู้ป่วยรายนั้น. (masimo.com)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น