Common Cold Coronaviruses (ccCoVs)
INTRODUCTION
Coronaviruses เป็นเชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคได้ทั้งในคนและสัตว์
โดย common cold coronaviruses (ccCoVs) ได้แก่ HCoV-229E,
HCoV-NL63, HCoV-OC43 และ HCoV-HKU1 ซึ่งทำให้เกิด
upper respiratory tract infection ได้ถึง 1/3 ของผู้ใหญ่ในช่วง epidemic และบางครั้งสัมพันธ์กับ lower
respiratory infection หรือ gastrointestinal
symptoms ได้ โดยปัจจุบันยังไม่มีการยืนยันบทบาทที่ชัดเจนใน neurologic
disease
นอกจากนี้ยังมี coronavirus สำคัญที่ทำให้เกิดโรครุนแรง ได้แก่ SARS-CoV, MERS-CoV และ SARS-CoV-2
VIROLOGY
- Family:
Coronaviridae, Order Nidovirales
- Genome:
Positive-sense RNA, 27–32 kb (ใหญ่ที่สุดในกลุ่ม RNA
virus)
- Structural
proteins:
- S
(spike): เกี่ยวข้องกับการจับ receptor และเป็น target หลักของ neutralizing
antibody
- M
(membrane): มีบทบาทในการประกอบไวรัส
- N
(nucleocapsid): ห่อหุ้ม RNA, เกี่ยวข้องกับ
regulation ของการสร้าง RNA
- E
(envelope): มีบทบาทในการประกอบและ budding
- HE
(hemagglutinin-esterase): พบเฉพาะใน HCoV-OC43,
HCoV-HKU1
- Receptor
ที่ใช้:
- HCoV-229E
→ Aminopeptidase N
(APN)
- HCoV-NL63,
SARS-CoV, SARS-CoV-2 →
ACE-2
- MERS-CoV
→ DPP4 (CD26)
- HCoV-OC43,
HKU1 → สัมพันธ์กับ
sialic acid
EPIDEMIOLOGY
- พบทั่วโลก, แพร่ตามฤดูกาล (winter peak ในเขต temperate; spring/fall ในเขตร้อนชื้น)
- อัตราการตรวจพบสูงสุดในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ
- Transmission:
คล้าย rhinovirus →
contact กับสารคัดหลั่ง, respiratory droplets
- Household
secondary attack rate ~7–12%
- Reinfection
เกิดบ่อย เนื่องจาก immunity สั้นและเป็นแบบ
homotypic (ไม่ cross-protective)
CLINICAL MANIFESTATIONS
- Upper
respiratory tract infection:
- คิดเป็น 5–10% ของ all colds
- อาการคล้าย rhinovirus: nasal congestion, rhinorrhea, sore
throat
- มีบทบาทใน otitis media
- Lower
respiratory tract infection:
- Pneumonia,
bronchitis, asthma/COPD exacerbation
- HCoV-OC43
พบได้บ่อยในผู้ป่วยรุนแรงหรือ admit
- Children:
- ทำให้เกิด croup (โดยเฉพาะ HCoV-NL63)
- Nosocomial
infection ใน NICU
- Elderly:
- Influenza-like
illness, COPD exacerbation, pneumonia
- Outbreak
ใน long-term care facility, CFR ~8%
- Immunocompromised:
- Pneumonia
ใน HIV, HCT, lung transplant
- Gastrointestinal
symptoms:
- Diarrhea,
nausea, vomiting, abdominal pain (สัมพันธ์กับ viral
RNA ใน stool)
- Neurologic
disease (rare, unproven):
- Case
report encephalitis ในเด็ก SCID (HCoV-OC43)
- Possible
link กับ MS แต่ evidence ไม่ชัด
- Kawasaki
disease: ไม่พบความสัมพันธ์ชัดเจน
DIAGNOSIS
- ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นตรวจยืนยัน เนื่องจากไม่มี targeted therapy
- RT-PCR
(multiplex panel) →
gold standard
- Antigen
detection (immunofluorescence) ใช้ได้ แต่ sensitivity
ต่ำ
- Viral
culture → ทำได้ยาก
DIFFERENTIAL DIAGNOSIS
- Rhinovirus
- Adenovirus
- RSV
- Parainfluenza
virus
- Influenza
- Metapneumovirus
- SARS-CoV-2
TREATMENT
- ไม่มี antiviral ที่ใช้เป็นมาตรฐาน
- Supportive
care เป็นหลัก
- Chloroquine
มีผลยับยั้งการเจริญใน vitro และ animal
model แต่ไม่พิสูจน์ในมนุษย์
PREVENTION
- Hand
hygiene, respiratory etiquette, cleaning of contaminated surfaces
- ไวรัสทนได้หลายวันบนโลหะ พลาสติก ผ้า
- Disinfectants
ที่มีประสิทธิภาพ:
- 70%
ethanol (ฆ่าได้ภายในไม่กี่วินาที)
- Povidone-iodine,
glutaraldehyde
- Sodium
hypochlorite (> 1:40 dilution)
- ไม่ถูกฆ่าโดย benzalkonium chloride หรือ chlorhexidine
(เว้นแต่มี ethanol ร่วม)
- วัคซีน: ยังไม่มี เนื่องจากมีหลาย serotype
และมี antigenic variation อีกทั้งมีความกังวลเรื่อง
vaccine-enhanced disease จากข้อมูล coronavirus
บางชนิดในสัตว์
|
✅ Key Point สำหรับแพทย์: |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น