Nonoccupational exposures to HIV, HBV, HCV

Nonoccupational exposures to HIV, HBV, HCV

🔶 บทนำ (Introduction)

ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสัมผัสเชื้อ HIV, HBV หรือ HCV จากการมีเพศสัมพันธ์, การสัมผัสเลือด, หรือของเหลวที่ปนเปื้อนเลือด ควรได้รับการประเมินความเสี่ยงและพิจารณาการให้ post-exposure prophylaxis (PEP)

---

🩹 การดูแลเบื้องต้น (Initial Management)

1.       Wound care: ล้างแผลด้วยสบู่และน้ำทันที

2.       ประเมินความเสี่ยงของการรับเชื้อ:

o   วิธีสัมผัสที่เสี่ยงสูง ได้แก่ ได้เลือด (90%), ใช้เข็มร่วมกัน (0.67%), เข็มตำ (0.23%), ทางเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก (ฝ่ายรับ 1.38%, ฝ่ายรุก 0.11%), ทางช่องคลอด (ฝ่ายรับ 0.08%, ฝ่านรุก 0.04%), หรือโดนเลือด/สารคัดหลั่งกับ non-intact skin

o   แหล่งที่มามีความเสี่ยง เช่น MSM, IVDU, sex workers

---

🔬 การตรวจทางห้องปฏิบัติการ (Baseline Labs)

• HIV, HBV, HCV status ของผู้สัมผัสและแหล่งแพร่เชื้อ
• Creatinine, AST, ALT เพื่อประเมินตับและไต
• Rapid HIV test สำหรับผู้สัมผัส และแหล่งแพร่เชื้อ (หากระบุได้)
• HBV: ตรวจ HBsAg, anti-HBs, anti-HBc
• HCV: ตรวจ anti-HCV ± HCV RNA (ถ้ามีอาการหรือแหล่งแพร่เชื้อติดเชื้อ HCV)

---

🧪 HIV Post-Exposure Prophylaxis (nPEP)

🔸 ข้อบ่งชี้

• มี sexual หรือ parenteral exposure ต่อแหล่งที่ทราบหรือมีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ HIV
• เริ่มภายใน 72 ชั่วโมง (ให้เร็วที่สุด ไม่ต้องรอผลเลือด)
• กรณีแหล่งแพร่เชื้อไม่ทราบ HIV status: พิจารณาให้ nPEP ถ้ามีปัจจัยเสี่ยง (ดูด้านบน)

🔸 Regimen แนะนำ

• Preferred (รับประทานวันละครั้ง):
• Bictegravir-emtricitabine-tenofovir alafenamide (แนะนำ)
• Dolutegravir + (TDF-FTC หรือ TAF-FTC)
• ระยะเวลา: 28 วัน

🔸 การติดตาม

• ตรวจ HIV Ag/Ab + HIV RNA ที่ 6 สัปดาห์ และ 3 เดือน
• เฝ้าระวังผลข้างเคียง: N/V, diarrhea, headache, nephrotoxicity (เฉพาะ TDF)
• ให้คำแนะนำการหลีกเลี่ยงการแพร่เชื้อซ้ำในช่วง 12 สัปดาห์แรก

---

🦠 HBV Post-Exposure Prophylaxis

🔸 ข้อบ่งชี้

• ไม่เคยได้รับวัคซีน HBV หรือไม่ทราบ immune status
• แหล่งแพร่เชื้อเป็น HBsAg+ หรือไม่ทราบสถานะ

🔸 แนวทาง

วัคซีน HBV	แหล่งแพร่เชื้อ	แนวทาง
ไม่เคยฉีด	HBsAg+ หรือ unknown	HBV vaccine + HBIG
เคยฉีด แต่ไม่ทราบ response	HBsAg+ หรือ unknown	booster vaccine ± HBIG
เคยฉีดและ immune (anti-HBs > 10)	ไม่ต้องให้ PEP

• HBIG: 0.06 mL/kg IM ภายใน 7 วัน (needle stick) หรือ 14 วัน (sex)
• ติดตาม: anti-HBs, HBsAg, anti-HBc ที่ 6 เดือน

---

🧬 HCV Post-Exposure Management

• ยังไม่มี PEP ที่มีประสิทธิภาพ
• ติดตามอาการและตรวจ anti-HCV และ HCV RNA
• baseline, 4–6 สัปดาห์, และ 6 เดือน
• ถ้ามีการติดเชื้อ: ส่งรักษาโดยเร็ว (direct-acting antivirals)

---

🧑‍⚕️ ข้อแนะนำเพิ่มเติม

• หากผู้ป่วยมี PrEP อยู่แล้ว:
• ไม่ต้องให้ nPEP ถ้าใช้สม่ำเสมอ
• ถ้าใช้ไม่สม่ำเสมอ → ให้ nPEP
• พิจารณาเปลี่ยนจาก nPEP → PrEP ถ้ามี exposure ซ้ำบ่อย
• ให้ emergency contraception หากผู้สัมผัสเป็นหญิงวัยเจริญพันธุ์
• ตรวจ STI และให้ empirical treatment ตามความเหมาะสม