Hypertriglyceridemia
เกณฑ์แบ่งระดับ TG (mg/dL)
- ปกติ: < 150
- Moderate:
150–499
- Moderate–Severe:
500–999
- Severe: > 1000 (บางสำนักใช้ >
880)
เป้าหมายการรักษา
1.
ลดเสี่ยง pancreatitis
(สำคัญเมื่อ TG สูง > 500
โดยเฉพาะมีประวัติ pancreatitis)
2.
ลดเสี่ยง ASCVD — โฟกัสที่ LDL-C / non-HDL-C / apoB มากกว่าการกด
TG เพียงอย่างเดียว
มาตรการพื้นฐาน (ทำทุกราย)
- แก้สาเหตุแก้ได้ (เบาหวานคุมไม่ดี, แอลกอฮอล์,
ยาบางชนิด ฯลฯ)
- ออกกำลังแอโรบิก > 150 นาที/สัปดาห์
หรือเทียบเท่า
- ลดน้ำหนักเป้าหมาย 5–10%
- โภชนาการ (ปรับตามระดับ TG):
- 150–499:
น้ำตาลเติมไม่เกิน < 6% kcal, ไขมันรวม < 30–35% kcal, ลด simple carbohydrate โดยเฉพาะ high-glycemic
+ high-fructose, เพิ่มปลาทะเลไขมันดี
- 500–999:
น้ำตาลเติม < 5% kcal, ไขมันรวม
< 20–25% kcal, งดแอลกอฮอล์
- >
1000: จำกัดไขมันอย่างเข้ม < 10–15%
kcal (เป้าหมาย < 5%); เตือนว่าถั่ว/น้ำมันพืช/ของทอดก็เพิ่ม
TG ได้
- ประเมินและรักษา LDL-C / non-HDL-C / apoB ตามแนวทาง primary/secondary prevention (สแตตินเป็นฐาน)
กลยุทธ์ตามระดับ TG
150–499 (เป้าลด ASCVD):
- เริ่มจาก lifestyle + statin ให้ถึงเป้า
LDL/non-HDL
- หาก ASCVD risk สูง และ TG ยัง >150 แม้ควบคุม
LDL แล้ว → เพิ่ม icosapent ethyl
4 g/วัน (2 g bid)
- ถ้า ไม่ใช่ high risk → เดินหน้ามาตรการพื้นฐาน/ควบคุม LDL
ต่อ
500–999 (ลดทั้ง ASCVD +
pancreatitis):
- คุมอาหารเข้ม + งดแอลกอฮอล์ + จัดการ LDL
เป็นอันดับแรก
- High
risk ASCVD: เพิ่ม icosapent ethyl ก่อน; ถ้า TG ยัง 500–999
→ เติม
fibrate (prefer fenofibrate)
- ไม่ใช่ high risk: เริ่ม fibrate
ก่อน; ถ้ายังสูง → เติม omega-3
ขนาดยาตามข้อบ่งชี้
> 1000 (เน้นกัน pancreatitis):
- นึกถึง FCS; พิจารณาส่งตรวจ/ปรึกษา
- คุมไขมันในอาหารเข้มมาก (< 5–10–15% kcal); มักต้องลดก่อนยาจะได้ผล
- โดยทั่วไป เลี่ยง omega-3 ในภาวะ
chylomicronemia (TG >~880) ช่วงแรก
เพราะต้องจำกัดไขมัน
- เมื่อ TG ลดลงใกล้ < 1000 ค่อยพิจารณา fibrate; ผู้ป่วยนอนโรงพยาบาลจาก
pancreatitis ให้เริ่ม fibrate ระหว่างฟื้นตัว
- ถ้า FCS ยืนยัน → olezarsen 80 mg SC ทุกเดือน (ลด TG ~40% และลด pancreatitis)
ยาหลัก & จุดเน้นใช้งาน
- Statins
(ฐานการรักษา): ลด TG โดยทั่วไป 5–15%; ขนาดสูง
(atorva 40–80 / rosuva 20–40) ลดได้ ~25–30% (และอาจถึง ~40–44% ถ้า TG สูงมาก) + อาจลด pancreatitis ในกลุ่ม TG
ปกติ–ต่ำปานกลาง; เป้าหมายหลักยังเป็น LDL/non-HDL/apoB
- Fibrates:
ลด TG 50–70%, เพิ่ม HDL 5–20%;
ผลลัพธ์ทางหัวใจหลอดเลือด ชัดในกลุ่ม
TG สูง/HDL ต่ำ เท่านั้น
- เลือกใช้ fenofibrate ก่อน
(เหมาะกว่าเมื่อร่วมกับ statin; interaction น้อยกว่า gemfibrozil)
- เฝ้าระวัง LFT และ Cr
(creatinine มักเพิ่มแบบ reversible);
มีปฏิกิริยากับ warfarin (มักลดขนาด
warfarin ~30%)
- Marine
omega-3: ขนาดรักษา 4 g/วัน
- Icosapent
ethyl (EPA ล้วน) มีหลักฐานลดเหตุการณ์
ASCVD (ผลอาจไม่ขึ้นกับขนาดการลด TG); ระวังสัญญาณ AF ในบางงานวิจัย—ถ้า paroxysmal
AF อาจพิจารณา fibrate เป็นอันดับแรก
- สูตร EPA+DHA หลายงาน ไม่ลดเหตุการณ์
และอาจ เพิ่ม LDL (เด่นกับ DHA)
- Niacin:
ไม่แนะนำเป็น routine (ประโยชน์จำกัด
+ เสี่ยงกลูโคส, กรดยูริก, LFT)
- APOC3
inhibitors:
- Olezarsen
(US, FCS): ลด TG มาก, ลด pancreatitis; เฝ้าระวัง เกล็ดเลือดลด
เล็กน้อย
- Volanesorsen
(EU/UK/BR, FCS): ลด TG แรง แต่ thrombocytopenia
เด่น
- Plozasiran
(กำลังพัฒนา): ลด TG มาก (รวมถึง persistent
chylomicronemia) และส่อแนวโน้มลด pancreatitis
- ANGPTL3
inhibitors (เช่น evinacumab; siRNA รุ่นใหม่):
อยู่ระหว่างศึกษา—ลด TG เด่นในกลุ่มที่ไม่ใช่ LPL-null
การติดตามผล
- Severe
TG > 1000 บนอาหารไขมันต่ำมาก: เช็ค TG ทุก ~3 วัน เพื่อกำหนดยาเสริมได้เร็ว
- 500–999:
ตรวจซ้ำ 6–8 สัปดาห์ หลังเริ่ม/ปรับยา
- เวลาเห็นผลโดยประมาณ: อาหาร < 5% ไขมัน
TG ลด ~25% ต่อวัน ช่วงแรก; omega-3 ภายใน 2 สัปดาห์; fibrate เริ่มเห็นที่ 2
สัปดาห์ สูงสุด 6–8 สัปดาห์; statin 4–6 สัปดาห์
|
ทริกใช้งานเร็ว
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น