วันพุธที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2568

Performance-Enhancing Hormones (Doping in Sports)

Performance-Enhancing Hormones (Doping in Sports)

1. บทนำ (Introduction)

การใช้ performance-enhancing drugs (PEDs) โดยเฉพาะ androgenic steroids พบมากใน recreational athletes ไม่ใช่นักกีฬามืออาชีพเท่านั้น ส่วนใหญ่ใช้เพื่อ

  • เพิ่มกล้ามเนื้อ
  • ลดไขมัน
  • ปรับภาพลักษณ์ร่างกาย

WADA (World Anti-Doping Agency) กำหนดรายการสารต้องห้าม → ครอบคลุมทั้งยาฮอร์โมน, non-hormonal agents และเทคนิคเช่น blood doping

2.  นิยามสำคัญ

คำศัพท์

ความหมาย

Performance-enhancing drugs

ยา/วิธีการช่วยเพิ่มสมรรถนะ และรูปร่าง

Doping

การใช้สารที่ถูก ห้าม ในการแข่งขันกีฬา

Androgenic steroids

ฮอร์โมน anabolic + androgenic ทั้งธรรมชาติและสังเคราะห์

SARMs

Selective androgen receptor modulators (experimental)

Anabolic และ androgenic แยกจากกันไม่ได้ จึงเรียกรวมว่า androgenic steroids

3.  ระบาดวิทยา (Epidemiology)

  • Global lifetime prevalence: 3.3%
    • ชาย 6.4% > หญิง 1.6%
  • มากสุด: Middle East ~22%
  • Recreational athletes > Elite athletes (18.4% vs 13.3%)
  • ในทหาร/ตำรวจ: 1–6%
  • High school US: ~3–5%, จุดสูงสุดปี 2001 หลังลดลง
  • เริ่มใช้บ่อยช่วง early 20s
  • ~1/3 มี dependence และมี psychiatric comorbidity สูง

Risk factors:
ประวัติ substance abuse ในตนเอง/ครอบครัว, body image concern

4. รูปแบบการใช้ (Patterns of Use)

Term

ลักษณะ

Stacking

ใช้หลายตัวผสมกัน

Pyramiding

เพิ่ม-ลดขนาดยาเป็น cycle 6–12 สัปดาห์

Cycling

หยุดบ้างเพื่อลดผลข้างเคียง/หลบการตรวจ

Polypharmacy

ใช้ยาหลายกลุ่มเพื่อแก้ side effects เช่น AI, hCG

แหล่งซื้อหลัก: Internet, underground labs → ปนเปื้อน/โดสไม่ตรงฉลากสูง

5.  กลุ่ม Androgenic Agents

กลุ่ม

ตัวอย่าง

Notes

Testosterone esters

Enanthate, Cypionate

ฉีด

17-α-alkylated androgens

Stanozolol

มีพิษต่อตับ

19-nortestosterone derivatives

Nandrolone

ออกฤทธิ์แรง

Precursors

Androstenedione, DHEA

ไม่มีหลักฐานเพิ่ม muscle

SARMs

Ostarine, LGD-4033

ไม่มีการอนุมัติ แต่ใช้แพร่หลาย

6. Efficacy

  • Testosterone supraphysiologic doses → clear benefit
    ⬆ Lean mass, ⬆ Strength (แม้ไม่ออกกำลังกาย)
  • Androstenedione, DHEA → no proven benefit
  • SARMs → แนวโน้มเพิ่ม muscle แต่ข้อมูลจำกัด

7.  ผลข้างเคียง (Adverse Effects)

7.1 ทางหัวใจและหลอดเลือด

  • ↓ HDL, ↑ LDL → Atherosclerosis risk
  • Erythrocytosis → thrombosis
  • LV hypertrophy, arrhythmia → sudden death (case reports)

7.2 จิตเวช

  • Irritability, aggression (“roid rage”)
  • Mood disorder (mania/depression)
  • Substance abuse comorbidity สูง

7.3 ระบบสืบพันธุ์

เพศชาย

เพศหญิง

Hypogonadism

Hirsutism

Testicular atrophy

Voice deepening (ถาวร)

Infertility (reversible >6–12 เดือน)

Menstrual disturbance

Gynecomastia

Clitoromegaly

อื่น ๆ

  • Acne, injection infections
  • Tendon rupture
  • Hepatotoxicity (เฉพาะ 17-α-alkylated)
  • Premature epiphyseal closure → เด็ก/วัยรุ่นเตี้ยลง

8. การตรวจพบการใช้สาร (Detection)

Method

ใช้ตรวจอะไร

Key Notes

Urine T/E ratio

Testosterone

>4:1 → suspect doping

IRMS (13C/12C ratio)

Confirm T origin

แยก synthetic vs endogenous

GC/MS, LC/MS

Synthetic AAS, SARMs

ระบุชนิดสาร

LH/FSH, SHBG ต่ำ

Indirect clue

ความผิดปกติทาง lab

Growth hormone isoform test

rhGH

ต้องตรวจเลือด

หลบการตรวจ: หยุดก่อนแข่ง, diuretics, adulterated urine ฯลฯ

9. Growth Hormone (rhGH)

  • ⬆ Lean body mass (water retention)
  • ไม่เพิ่ม strength/endurance ชัดเจน
  • เพิ่ม sprint performance เล็กน้อย
  • Adverse: insulin resistance, HTN, edema, cardiomegaly, carpal tunnel

การตรวจ:
• IGF-1, P-III-NP (markers)
• Isoform assay (22kDa/total GH ratio)

10. EPO / Blood doping

  • ใช้เพิ่ม O₂ carrying → endurance sports
  • Risks: MI, stroke, VTE, HTN
  • Detection:
    • Hematocrit↑, Retic↑
    • Direct assays (ELISA, mass spec)

11. Glucocorticoids

  • ใช้ลดปวด ต้านอักเสบ → เฉพาะช่วงแข่งขันถูกห้าม
  • ผลข้างเคียงระยะยาว: osteoporosis, muscle wasting, psychosis

12. ประเด็นสำคัญเชิงคลินิก (Approach to Patient)

When to suspect

  • เพิ่มกล้ามเนื้อรวดเร็วผิดปกติ
  • Aggression, mood change
  • Gynecomastia + testicular atrophy
  • High Hct, low LH/SHBG
  • Teenage early virilization

Management

  • ชวนหยุด → เตรียมเจอ hypogonadism ชั่วคราว
  • No evidence that hCG / clomiphene ช่วย recovery เร็ว
  • Monitor: Testosterone & Sperm count → เริ่ม 3 เดือนหลังหยุด
  • Address body image issues / psychiatric support

Legal/ethical

  • Strict liability: นักกีฬาต้องรับผิดชอบสารทุกชนิดที่พบ
  • Therapeutic Use Exemption (TUE) สำหรับโรคจำเป็น เช่น hypogonadism หลัง orchiectomy

Clinical Pearls

  • 🚫 AAS เพิ่ม strength แต่ แลกมาด้วย ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง
  • 🔍 rhGH และ EPO → ตรวจเลือดเป็นหลัก
  • 💡 ถ้า teenagers → ต้องระวัง premature epiphyseal closure
  • 🧠 ให้ความสำคัญกับ muscle dysmorphia และ risk behaviors
ที่
ป้ายกำกับ:

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

สมัครสมาชิก: ส่งความคิดเห็น (Atom)