Seasonal Influenza ในหญิงตั้งครรภ์/หลังคลอด
ประเด็นสำคัญ
- หญิงตั้งครรภ์และหลังคลอด < 14 วัน =
กลุ่มเสี่ยงสูง ต่ออาการรุนแรง/เข้า ICU/เสียชีวิต มากกว่าประชากรทั่วไป
- เริ่มยาต้านไวรัสทันทีเมื่อสงสัย ไม่ต้องรอผลตรวจ
และยังให้ได้แม้เกิน 48 ชม. หากอาการไม่ดีขึ้น
- อาการคล้ายประชากรทั่วไปแต่มัก รุนแรงกว่า; แยกจากโรคทางเดินหายใจอื่นด้วยการตรวจ (รวม SARS-CoV-2)
- วัคซีน IIV/RIV ระหว่างตั้งครรภ์ เป็นมาตรการป้องกันที่สำคัญที่สุด; ห้าม LAIV
ขณะตั้งครรภ์ (ให้ได้หลังคลอด)
อาการและผลกระทบ
- อาการเริ่มฉับพลัน: ไข้ ไอแห้ง ปวดเมื่อย (ร่วมกับเพลีย เจ็บคอ
คัดจมูก ปวดศีรษะ)
- มารดา: เสี่ยงปอดอักเสบ ภาวะหายใจล้มเหลว
เข้า ICU และเสียชีวิตสูงขึ้น (เด่นกับสายพันธุ์ A/H1N1)
- ทารก/การตั้งครรภ์: การติดเชื้อผ่านรกพบได้ยาก
แต่ไข้หวัดใหญ่สัมพันธ์กับ แท้ง/คลอดก่อนกำหนด/น้ำหนักน้อย/SGA/ทารกเสียชีวิตในครรภ์; ไข้สูงไตรมาสแรกเพิ่มเสี่ยงความพิการ
(ลดเสี่ยงได้ด้วย พาราเซตามอล)
การวินิจฉัย
- สงสัยเมื่อมีอาการคลาสสิกในช่วงมีการระบาดชุมชน
- ยืนยันด้วยตรวจโมเลกุล (NAAT/RT-PCR) จากทางเดินหายใจส่วนบน;
ผลลบไม่ตัดโรคหากเก็บช้า > 4 วันหรือคุณภาพสิ่งส่งตรวจต่ำ
- ตรวจ SARS-CoV-2 ควบคู่ ในผู้ป่วยสงสัย/ยืนยัน
การคัดกรองความรุนแรง/ส่งโรงพยาบาล
ส่งฉุกเฉิน/พิจารณานอน รพ. หากมี: ดื่ม/กลืนไม่ได้หรือขาดน้ำ, หอบ/ออกซิเจนต่ำ,
เจ็บแน่นอก, สับสน, โรคร่วมสำคัญ
(เช่น หืด HIV), ภาวะแทรกซ้อนทางสูติกรรม, อาการแย่ลงหลังดีขึ้น
การรักษาต้านไวรัส (เริ่มทันทีเมื่อสงสัย)
ยาที่แนะนำและขนาด (เหมือนผู้ใหญ่ทั่วไป):
- Oseltamivir
(เลือกแรก): 75 mg วันละ 2
ครั้ง 5 วัน
- Zanamivir
สูดพ่น: 10 mg (2 พัฟ) วันละ 2
ครั้ง 5 วัน (หลีกเลี่ยงในหืด/COPD)
- Peramivir
IV: 600 mg ครั้งเดียว (infuse >
15 นาที) เมื่อรับประทานไม่ได้
- หลีกเลี่ยง Baloxavir ระหว่างตั้งครรภ์/หลังคลอดระยะต้น
(ข้อมูลความปลอดภัย/ประสิทธิผลจำกัด)
ระยะเวลา: โดยทั่วไป
5 วัน; ขยายถึง 10 วัน หากอาการรุนแรง/ภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือยังตรวจพบไวรัสหลังครบ
5 วัน
ขนาดสูงของ oseltamivir ไม่เพิ่มประโยชน์
ความปลอดภัย: ข้อมูลเชิงสังเกตชี้ว่า
neuraminidase inhibitors ปลอดภัยในครรภ์ (ความพิการ/คลอดก่อนกำหนดไม่เพิ่ม); oseltamivir ระหว่างให้นมปลอดภัย
(ผ่านน้ำนมน้อยมาก)
การรักษาประคับประคอง
- ไข้/ปวด: ใช้ พาราเซตามอล; หลีกเลี่ยง NSAIDs/แอสไพรินขนาดรักษา ในครรภ์ (ยกเว้น low-dose aspirin ตามข้อบ่งชี้สูติกรรม)
- ให้สารน้ำเพียงพอ, พักผ่อน, สุขอนามัยทางเดินหายใจ
การติดเชื้อแบคทีเรียร่วม
พิจารณาให้ ยาปฏิชีวนะครอบคลุม S.
pneumoniae, S. pyogenes, S. aureus (รวม MRSA เมื่อต้องสงสัย) หาก:
- ภาวะหายใจล้มเหลว/ช็อก, หรือ
- ไม่ดีขึ้นใน 3–5 วัน หลังต้านไวรัสและประคับประคอง,
หรือ
- กลับมาไข้ หลังไข้ลง
การควบคุมการติดเชื้อ
- มาตรการมาตรฐาน + Droplet precautions; ใส่หน้ากาก,
สุขอนามัยมือ, แยกผู้ป่วยตามเหมาะสม
- หัตถการก่อฝอยละออง (ใส่ท่อ,
bronchoscopy ฯลฯ) ให้ N95/เทียบเท่า และทำในห้องความดันลบหากทำได้
วัคซีน (การป้องกัน)
- แนะนำวัคซีนสำหรับหญิงตั้งครรภ์/อาจตั้งครรภ์/อยู่ระยะหลังคลอด < 14 วัน ทุกฤดูกาล
- ชนิดวัคซีน: ใช้ IIV หรือ RIV ได้ทุกไตรมาส; ห้าม LAIV ระหว่างตั้งครรภ์
(ให้ได้หลังคลอด)
- ช่วงเวลา: ฉีดก่อนฤดูกาลระบาดในพื้นที่
(โดยมาก ก.ย.–ต.ค. ทางซีกโลกเหนือ); หากตั้งครรภ์ไตรมาส
3 ในช่วงโลว์ซีซัน พิจารณาฉีดเร็วขึ้น เพื่อปกป้องทารกช่วงแรกเกิด
- ประโยชน์: ลดการป่วยและนอน รพ. ของมารดา,
ลด stillbirth/SGA/คลอดก่อนกำหนด ในบางการศึกษา, และ ปกป้องทารก ช่วง 2–3
เดือนแรกผ่าน IgG ข้ามรก/IgA ในน้ำนม
- ความปลอดภัย: ข้อมูลจำนวนมากสนับสนุน ปลอดภัย;
สูตรมีสารกันเสีย (thimerosal) ไม่มีหลักฐานเป็นอันตราย
ทารกแรกเกิดมารดาป่วย
- ทารกปกติ/ไม่มีอาการ: ถือว่า “สัมผัสเชื้อ”
→ ดูแลในหอทารกด้วยมาตรการมาตรฐานและสังเกตอาการ
- พิจารณาแยกชั่วคราว แม่-ลูก
(ให้นมแม่ปั๊มโดยผู้ดูแลสุขภาพดีป้อน) โดยเฉพาะเมื่อแม่ป่วยอาการมาก; เกณฑ์ยุติการแยก (แนวทาง CDC เดิม): รับต้านไวรัส
> 48 ชม., หายไข้ > 24 ชม. โดยไม่ใช้ยาลดไข้, และ ควบคุมสารคัดหลั่งได้
- ไม่แนะนำ oseltamivir เพื่อป้องกันเป็นกิจ Routine
ในทารกครบกำหนดที่ไม่มีอาการ (ข้อมูลจำกัด)
|
เช็กลิสต์สั้นสำหรับคลินิก 1. ตั้งครรภ์/หลังคลอด < 14 วัน +
ไข้-ไอ-ปวดเมื่อย → เก็บ NAAT + เริ่ม oseltamivir
ทันที 2. คัดกรองอาการรุนแรง/ปัจจัยเสี่ยง → ส่งฉุกเฉิน/นอน
รพ. หากเข้าเกณฑ์ 3. ให้ พาราเซตามอล, ให้คำแนะนำการแยกตัว/หน้ากาก/สุขอนามัย 4. สงสัยปอดอักเสบแบคทีเรีย → เริ่มยาปฏิชีวนะครอบคลุม
ร่วมต้านไวรัส 5. นัดติดตามภายใน 24–48 ชม. (โทร/telehealth
ได้) 6. ฉีดวัคซีน IIV/RIV เมื่อถึงฤดูกาล/โอกาสแรก
(หลังคลอดให้ LAIV ได้) 7. ให้คำแนะนำครอบครัว/ผู้ดูแลเรื่อง
วัคซีนและ PEP ตามข้อบ่งชี้ |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น